معرفی کامل انواع سیم و کابل

انواع سیم و کابل

صاحبان خانه و برقکارها به طور متداول از اصطلاحات “سیم” و “کابل” به جای یکدیگر استفاده می کنند، اما تفاوت قابل توجهی بین انواع سیم و کابل وجود دارد.سیم، عبارت از یک یا چند رشتۀ فلزی باریک و منفرد و هادی جریان الکتریسیته است که رشته های آن اغلب از جنس مس و آلومینیوم بوده و سطح مقطع آن بوسیلۀ روکشی عایق پوشانده می شود. کابل، مجموعه ای متشکل از کنار هم قرار گرفتن دو یا چند سیم است که بصورت مجزا یا در هم تنیده شده در داخل روکشی عایق، بوسیلۀ یک یا چند لایۀ متعدد داخلی کابل، احاطه شده است. سیم‌ها از لحاظ تعداد رشته‌ها به انواع مختلفی تقسیم می شوند.کابلهای برق نیز برحسب شدت ولتاژ دریافتی و سطح مقطع و کاربری های گسترده در انواع مختلف تولید می شوند.

کابل چیست؟

برای تشخیص انواع سیم و کابل از یکدیگر، ابتدا لازم است معنای کابل را بدانیم.کابل، یکی از تجهیزات الکتریکی و مجموعه ای از دو یا چند سیم است که از آن برای انتقال جریان الکتریسیته از یک نقطه به نقطۀ دیگر استفاده می شود.بعبارت دیگر، کابل مجموعه ای از دو یا چند سیم لخت پوشیده از عایق است که در یک غلاف غیرفلزی یا فلزی برای حفاظت فیزیکی محصور شده است.

کابل ازدو قسسمت عایق و هادی ایجاد شده است که قسمت هادی، وظیفۀ عبور جریان الکتریسیته را بعهده دارد و قسمت عایق، عهده دار حفاظت کابل در برابر برق گرفتگی و ضربات و صدمات مکانیکی است.اندازه گیری کابل‌ها را با استفاده از سطح مقطع بر حسب واحد میلی‌متر مربع انجام می دهند.

انواع کابل کدام است؟

شناخت انواع کابل‌ بما کمک می‌کند تا درک کامل‌تری از انواع سیم و کابل داشته باشیم.کابل‌ها بسته به هدف، نوع کاربری، محل استفاده، مواد سازنده، فشار ولتاژ، نوع سیم و تعداد رشته ها به دسته های مختلفی تقسیم بندی می شوند.از این رو به شکلهای مختلفی از جمله، کابل قدرت، کابل کنترل و کابل ابزار دقیق، رایج هستند.تفاوت هرکدام از این گونه کابل‌ها با یکدیگر در تعداد رشتۀ سیم‌ها، جنس و اندازۀ سطح مقطع و تعداد قطر لایه های عایق می‌باشد.

از انواع سیم و کابل می‌توان کابل‌های قدرت را نام برد. کابل‌های قدرت، در سیستم‌های انتقال انرژی الکتریکی، سیستم‌های توزیع انرژی الکتریکی، سیستم‌های روشنایی، سیستم ارتینگ یا زمین، اتصال بین مصرف کننده های الکتریکی و پانل های مربوطه استفاده می شود.

یک کابل قدرت، معمولا از یک تا پنج رشتۀ سیم تشکیل می شود.سطح مقطع کابل‌های قدرت، بسته به نوع جریان و ولتاژ، انتخاب می شود. به گونه ای که در جریان‌ها و ولتاژهای بالا، استفاده از سطح مقطع بزرگتر و همچنین لایه های عایق بیشتر خواهیم داشت.به عبارت دیگر، انتخاب سطح مقطع کابل‌های قدرت با میزان جریان عبوری رابطۀ مستقیم دارد.

کابل قدرت از لحاظ لایه های عایق، بسته به ولتاژ و محل کاربری، دارای تمام یا تعدادی از لایه های زیر است:

• ▪️ لایۀ نیمه هادی داخلی
• ▪️ عایق کابل
• ▪️ لایۀ نیمه هادی خارجی
• ▪️غلاف فلزی
• ▪️غلاف بیرونی

لایۀ نیمه هادی داخلی، بلافاصله بعد از هادی کابل قرار دارد و وظیفۀ هموار و یکنواخت کردن میدان‌های الکتریکی بین هادی و لایۀ عایق کابل را انجام میدهد.

وظیفۀ عایق کابل، جداسازی الکتریکی هادی کابل از محیط اطراف آن است.همچنین این عایق می تواند در چند لایه و از مواد مختلف ساخته شده باشد.

لایۀ نیمه هادی خارجی، مشابه لایۀ نیمه هادی داخلی بوده که با ضخامتی کمتر بین عایق کابل و غلاف هادی کابل، قرار می‌گیرد.

غلاف فلزی کابل از نواری فلزی تشکیل شده که اطراف عایق کابل را احاطه می کند.این غلاف که در دو انتهای کابل به زمین متصل می شود باعث می گردد تا میدان‌های الکتریکی موجود در کابل جمع آوری شده و از نشت آن به خارج از کابل جلوگیری می کند.

غلاف بیرونی کابل، بمنظور حفاظت کامل کابل در مقابل ضربات و آسیب‌های فیزیکی، بصورت یک لایۀ خارجی بر روی عایق کابل کشیده می شود.

کابل قدرت، از لحاظ مقدار ولتاژی که به آن اعمال می شود عموما به کابل قدرت فشار ضعیف و کابل قدرت فشار قوی طبقه بندی می شود.کابل قدرت فشار ضعیف برای ولتاژهای پایین‌تر از ۱۰۰۰ ولت و همچنین کابل قدرت فشار قوی برای ولتاژهای بالاتر از ۱۰۰۰ ولت مناسب هستند.

معایب کابل‌های قدرت، نسبت به سایر انواع سیم و کابل، بیشتر به خراب شدن عایق کابل یا کاهش مقاومت عایقی آن مربوط می شود.

کابل کنترل از دیگر انواع سیم و کابل است که در سیستم‌های کنترل بکار گرفته می‌شود و سطح مقطعی کمتر از کابل‌های قدرت دارد و عموما دارای سطح مقطع در شماره های۱، ۱٫۵ و ۲٫۵ میلی‌متر مربع می باشد.

کابل‌های ابزار دقیق که یکی دیگر از انواع سیم و کابل شمرده می‌شوند در انتقال سیگنال‌های مربوط به فرایندهای صنعتی و همینطور لینک‌های کنترلی سیستم در ابعاد سطح مقطع هایی بین ۰٫۵تا ۲ الی ۲٫۵ میلی‌متر مربع کاربرد دارند.این کابل‌ها به دلیل انتقال سیگنال‌های ضعیف از مقاومت کمتری نسبت به کابل‌های قدرت و کابل‌های ابزار کنترل برخوردار هستند.

از دیگر انواع کابل‌های برق می‌توان  کابل تک رشته، کابل چند رشته، کابل مفتولی، کابل افشان، کابل زمینی، کابل زره دار، کابل شیلد دار، کابل فویل دار را برشمرد.

🔘کابل تک رشته

یکی از انواع سیم و کابل، کابل تک رشته است که می توان آن را کابل تک سیم نیز نامید.تفاوت قابل ملاحظۀ کابل‌های تک رشته با سیم‌های تک رشته در ضخامت پوشش عایق و حفاظت فیزیکی بالاتر این نوع کابل‌ها نسبت به سیم‌هایی از این دست است.

🔘کابل چند رشته

این دسته از کابل‌ها به دلیل برخورداری از داشتن رشته های متعدد و مختلف کاربردی به مراتب، گسترده دارند.

🔘کابل مفتول

در ساختمان کابل‌های مفتول،  چند رشته سیم مفتول درهم پیچییده شده بکار رفته است.

🔘کابل افشان

در کابل افشان، سیم‌های متعدد تک رشته ای به کار رفته است و از کابل‌های مفتول، انعطاف‌پذیرتر هستد.

🔘کابل زمینی

کابلهای زمینی قابلیت نصب ثابت دارند و در صنعت و کابل کشی ساختمان بمصرف می‌رسند.

🔘کابل زره دار

کابل زره دار، یک نمونه از انواع سیم و کابل است که  همانطور که از نامش پیداست در آن از یک لایۀ اضافی زره مانند، برای استقامت و مقابله بیشتر در برابر صدمات فیزیکی و مکانیکی استفاده شده است.

🔘کابل شیلد دار

کابل شیلد دار به دلیل برخورداری از محافظ اطلاعات عبوری از سیم، جلوی نویز را می‌گیرد.

🔘کابل فویل دار

کابل‌های فویل دار با استفاده از یک ورقۀ فویل از جنس مس یا آلومینیوم، مثل کابل‌های شیلد دار ، قادر به حذف نویز  از کابل هستند.

انواع سیم برق

انواع سیم و کابل را با شناساندن انواع سیم برق به پایان می‌رسانیم.در سال های اولیه سیم کشی برق، سیم ها با لاستیک سیاه یا نوارهای برق عایق بندی می شدند. امروزه آنها از مواد مختلف با تکنولوژی بالا عایق بندی شده اند  بطوری که می توانند در محیط ها و شرایط سخت مقاومت کنند، همانطور که در محیط‌های زیرزمینی هم در مقابل شرایط محیطی می‌توانند مقاوم باشند.علاوه براین سیم ها بطور مقاوم در آب، یا در معرض نور خورشید، ارتعاش، مواد شیمیایی یا درجه حرارت بالا قرار می گیرند.

سیم در کابل، نقش یک زیر مجموعه را دارد و سیم‌ها بطور مستقل از رشتۀ منفرد یا چند رشتۀ در هم تنیده شده تشکیل می شوند.مادۀ رسانایی که در سیم‌های برق بکار میرود بیشتر از جنس مس و آلومینیوم است که هردو فلز، رسانایی عالی هستند و با برخورداری از قابلیت چکش خواری بالا، سیم را انعطاف‌پذیر می کنند. بگونه ای که سیم با خم شدن دچار شکستگی نمی‌شود.

سیم‌های موجود در انواع سیم و کابل را براساس تعداد رشته‌های فلزی و قابلیت انعطاف پذیری بطور کلی به سه دستۀ سیم مفتولی(خشک)، سیم نیمه افشان و سیم افشان طبقه بندی می کنند.سیم مفتولی با داشتن یک مفتول منفرد رسانا و لایه‌ی عایق از جنس PVC بطور متداول در سیم‌کشی داخلی تابلوها کاربرد دارد و سیم نیمه افشان با وجود مشابهت به سیم مفتول از قدرت انعطاف پذیری بیشتری نسبت به آن برخوردار است.

سیم‌های افشان نیز از درهم تنیدگی تعداد زیادی از رشته های فلزی ساخته می شوند و اغلب بدرد سیم‌کشی ساختمان می‌خورند.